16 november 2025, Zondag 33 (C)
Pelgrims van Hoop
Inleiding
Broeders en zusters,
Het Heilig Jaar dat paus Franciscus heeft aangekondigd draagt het motto Pelgrims van Hoop.
Wij worden als pelgrims van hoop, samen onderweg, gedragen door de zon van gerechtigheid, verbonden door de liefde van Christus, en geïnspireerd door het voorbeeld van de Dienaar Gods Alphons Ariëns.
Moge dit Heilig Jaar ons allen sterken, zodat wij werkelijk pelgrims van hoop zijn: mensen die leven vanuit Gods belofte, die elkaar dragen, en die bouwen aan een wereld waarin Gods licht zichtbaar wordt en wordt doorgegeven
Preek
Broeders en zusters,
Als pelgrims zijn wij onderweg, wij zijn niet thuis in deze wereld, maar op reis naar God. Het pelgrimeren is niet slechts een fysieke tocht, maar een geestelijke weg, een levenshouding.
En hoop is het licht dat ons pad verlicht. Hoop is geen vluchtige emotie, maar een deugd, een goddelijke kracht die ons draagt. Vandaag horen wij in de lezingen hoe God ons uitnodigt om juist in tijden van beproeving pelgrims van hoop te zijn.
Wij zijn mensen die niet stilstaan, maar die zich laten leiden door een belofte die groter is dan wijzelf. Hoop is het licht dat ons pad verlicht, het kompas dat ons richting geeft, het anker dat ons vasthoudt wanneer stormen ons dreigen te overspoelen. Hoop is geen vluchtige emotie, geen oppervlakkig optimisme dat kan breken bij tegenslag, maar een goddelijke deugd, een kracht die ons draagt en die ons telkens opnieuw doet opstaan.
Als pelgrims kunnen tegenslag en duisternis ons pad kruisen. De profeet Maleachi spreekt over de dag van de Heer als een vuur dat alles zuivert en als een zon die genezing brengt: “Voor u die mijn Naam vreest, zal de zon van gerechtigheid opgaan, met genezing onder haar vleugels.” Het beeld van de zon is een beeld van hoop: na de nacht komt de dag, na de duisternis straalt het licht.
Hoop is weten dat het kwaad niet het laatste woord heeft, maar dat Gods gerechtigheid zal doorbreken. Het vuur dat zuivert kan ons beangstigen, maar het is tegelijk een teken dat God niet berust in het kwaad. Hij wil ons vernieuwen, ons reinigen, ons genezen. Hoop is dus niet blind voor lijden, maar ziet er doorheen naar de belofte van nieuw leven.
Paulus schrijft aan de christenen van Tessalonica dat hij moed put uit hun standvastigheid en bidt dat hun liefde overvloedig mag groeien. Hoop is hier niet alleen een persoonlijke kracht, maar een wederzijdse bemoediging. Wij dragen elkaar, wij houden elkaar staande. Hoop leeft in de gemeenschap, in de Kerk, waar wij elkaar optillen wanneer iemand dreigt te vallen.
Hoop is relationeel: zij bloeit in de ontmoeting, in het samen dragen van lasten, in het samen vieren van vreugde. Paulus laat zien dat hoop niet slechts een innerlijke houding is, maar een dynamiek die de gemeenschap levend houdt.
En Jezus zelf spreekt in het evangelie over de verwoesting van de tempel en over vervolgingen. Hij zegt: “Geen haar van uw hoofd zal verloren gaan. Door standvastigheid zult u uw leven winnen.” Wat een krachtige belofte!
Hoop is hier volharding, trouw blijven, ook wanneer alles lijkt te wankelen. Hoop is vertrouwen dat God ons vasthoudt, zelfs wanneer de fundamenten van ons bestaan schudden. Het is de zekerheid dat wij niet vallen in de leegte, maar dat wij gedragen worden door een liefde die sterker is dan dood en verwoesting.
Paus Franciscus zegt over het Heilig Jaar: “Het Jubileum zal ons sterken in het geloof, ons helpen de Verrezen Christus midden in ons leven te herkennen en ons veranderen in pelgrims van de christelijke hoop.” Hoop is een anker, stevig vastgehouden, dat ons verbindt met Christus.
Paus Leo XIV benadrukte dat echte hoop niet teleurstelt, omdat zij geworteld is in Christus’ opstanding. Optimisme kan breken, maar hoop blijft, omdat zij uit God komt. Hier raken wij aan de kern van de christelijke traditie: hoop is een goddelijke deugd. Samen met geloof en liefde richt zij ons hart op God. Zij geeft ons de kracht om te leven vanuit Gods belofte van eeuwig leven, ook wanneer wij door beproevingen gaan. Zij is geen illusie, maar een zekerheid: God is trouw, en wie op Hem vertrouwt, zal niet beschaamd worden.
Thomas van Aquino zegt “Hoop is de deugd waardoor wij, gesteund door het goddelijke, de eeuwige zaligheid verwachten.” Dit citaat laat zien dat hoop een goddelijke kracht die ons optilt boven onszelf. Hoop is een deugd die ons hart richt op het eeuwige leven, maar die tegelijk ons handelen in het heden bezielt. Zij is een brug tussen heden en toekomst, tussen aarde en hemel, tussen ons beperkte bestaan en Gods oneindige trouw.
Ariëns wist dat Gods belofte van gerechtigheid niet alleen voor de hemel was, maar ook zichtbaar moest worden in de samenleving. Hij gaf handen en voeten aan hoop, door concrete daden van liefde en solidariteit.
In de apostolische exhortatie Dilexi te van paus Leo XIV wordt benadrukt dat werken van barmhartigheid niet slechts losse daden van liefdadigheid zijn, maar wezenlijke uitingen van het christelijk geloof. Het gaat om het herkennen van Christus in de armen, zieken en gemarginaliseerden, en om een actieve inzet voor hun waardigheid.
Al meer dan een eeuw geleden gaf Alphons Ariëns hier in Nederland een concreet voorbeeld van: hij zag de sociale nood van arbeiders in de textielindustrie en zette zich in voor hun rechtvaardige behandeling. Hij richtte vakverenigingen op, stimuleerde coöperaties en pleitte voor betere arbeidsomstandigheden. Daarmee verbond hij katholieke spiritualiteit met sociale actie en structurele hervorming. Zijn werk laat zien dat barmhartigheid niet beperkt blijft tot persoonlijke zorg, maar ook vraagt om maatschappelijke verandering. Zo komen de oproep van Dilexi te en de inzet van Ariëns samen in een visie waarin geloof en gerechtigheid hand in hand gaan, gericht op een menswaardige samenleving. Zo zien wij dat hoop altijd verbonden is met actie.
Broeders en zusters, wij leven vandaag in een wereld vol onzekerheid: oorlogen, klimaatcrisis, ongelijkheid. Juist nu is hoop nodig. Niet een oppervlakkig optimisme, maar de diepe hoop die geworteld is in Christus.
Hoop die ons doet volharden, die ons geïnspireerd door de Dienaar Gods Alphons Ariëns doet werken aan gerechtigheid, die ons elkaar doet bemoedigen. Hoop die ons maakt tot pelgrims, onderweg naar God, maar ook onderweg naar een wereld waarin Gods gerechtigheid zichtbaar wordt.
Wij kunnen leren van Ariëns dat hoop niet alleen een innerlijke kracht is, maar ook een sociale kracht. Hoop schept gemeenschap, hoop bouwt bruggen, hoop bevordert solidariteit. Hoop maakt ons tot pelgrims die niet alleen naar de hemel kijken, maar ook naar de aarde, en die Gods belofte zichtbaar maken in concrete daden.
Zo worden wij pelgrims van hoop, samen onderweg, gedragen door de zon van gerechtigheid, verbonden door de liefde van Christus, en geïnspireerd door het voorbeeld van Alphons Ariëns.
Amen.